مصالح سبز یا مصالح دوستدار محیط زیست به موادی اطلاق می‌شود که با رعایت اصول زیست‌محیطی تولید شده‌اند و هدف آن‌ها کاهش اثرات مخرب بر طبیعت است. این مصالح معمولاً از منابع تجدیدپذیر، مواد بازیافتی، یا مواد طبیعی ساخته می‌شوند که برای محیط زیست کمترین آسیب را دارند و قابلیت بازیافت مجدد نیز دارند.
انواع مصالح سبز و چگونگی شناسایی آن‌ها:
1.بتن بازیافتی: این بتن از بازیافت بتن‌های قدیمی تولید می‌شود و می‌تواند جایگزینی برای بتن معمولی باشد. شناسایی آن با استفاده از گواهینامه‌ها و نشان‌های مرتبط با مواد بازیافتی انجام می‌شود.
2.چوب پایدار: چوب‌هایی که از جنگل‌های پایدار با برنامه‌های مدیریت پایدار برداشت می‌شوند، به عنوان چوب سبز شناخته می‌شوند. این چوب‌ها معمولاً دارای گواهینامه‌هایی مانند FSC (شورای مدیریت جنگل) هستند.
3.عایق‌های طبیعی: عایق‌هایی مانند پنبه طبیعی، کنف، یا عایق‌های تولیدشده از کاغذ بازیافتی. این نوع عایق‌ها معمولاً بدون مواد شیمیایی مضر تولید شده و دارای استانداردهای زیست‌محیطی می‌باشند.
4.بام‌های سبز: استفاده از گیاهان بر روی بام‌های ساختمان‌ها به عنوان عایق حرارتی طبیعی عمل کرده و به کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند. بام‌های سبز به دلیل ساختار گیاهی و پوشش طبیعی، به راحتی قابل شناسایی هستند.
5.شیشه‌های بازیافتی: استفاده از شیشه‌های بازیافتی که برای نمای ساختمان و پنجره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. شیشه‌های بازیافتی معمولاً دارای نشانه‌های بازیافت و استانداردهای مرتبط هستند.
چگونه مصالح سبز را شناسایی کنیم؟
برای شناسایی مصالح سبز، می‌توان به موارد زیر توجه کرد:
– گواهینامه‌ها و استانداردها: بسیاری از مصالح سبز دارای گواهینامه‌های معتبر مانند LEED، FSC و BREEAM هستند که نشان‌دهنده پایبندی به استانداردهای زیست‌محیطی است.
– نشانه‌های بازیافت: مصالحی که از مواد بازیافتی تولید شده‌اند، معمولاً نشان‌های بازیافت را دارند.
– مشخصات فنی و ترکیبات: بررسی مواد تشکیل‌دهنده و ترکیبات مصالح می‌تواند نشان دهد که آیا این مصالح به‌صورت سبز تولید شده‌اند یا خیر.
مصالح سبز نه‌تنها به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک می‌کنند، بلکه موجب افزایش کارایی و دوام پروژه‌های ساختمانی نیز می‌شوند.
استفاده از مصالح سبز می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش مصرف انرژی ساختمان‌ها داشته باشد. بسته به نوع مصالح و روش به‌کارگیری آن‌ها، می‌توان انتظار داشت که بین ۲۰ تا ۵۰ درصد از مصرف انرژی در ساختمان‌ها کاهش یابد.
مهم‌ترین مصالح سبز و میزان تأثیر آن‌ها بر کاهش مصرف انرژی :
1.عایق های حرارتی سبز: استفاده از عایق‌های طبیعی مانند پنبه، کنف، و پشم سنگ به طور میانگین می‌تواند حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از انرژی مصرفی برای گرمایش و سرمایش را کاهش دهد. این عایق‌ها با جلوگیری از تبادل حرارت، نیاز به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی را کاهش می‌دهند.
2.شیشه های کم گسیل (Low-E): این نوع شیشه‌ها با پوشش‌های مخصوص، انتقال حرارت را به میزان زیادی کاهش می‌دهند و می‌توانند تا ۲۰ درصد در کاهش مصرف انرژی برای تهویه هوا موثر باشند. شیشه‌های کم‌گسیل همچنین نور خورشید را به خوبی عبور داده و نیاز به نور مصنوعی را کمتر می‌کنند.
3.بام‌های سبز و دیوارهای گیاهی: بام‌های سبز و دیوارهای گیاهی نقش عایق طبیعی را ایفا می‌کنند و موجب می‌شوند ساختمان‌ها در تابستان خنک‌تر و در زمستان گرم‌تر باشند. این ویژگی‌ها به طور متوسط می‌توانند ۱۵ تا ۳۰ درصد از مصرف انرژی برای تهویه و گرمایش را کاهش دهند.
4.بتن سبک و سازگار با محیط زیست: استفاده از بتن سبک و سبز در دیوارها و سقف‌ها می‌تواند تا ۱۵ درصد در کاهش مصرف انرژی ساختمان‌ها مؤثر باشد. بتن‌های سبک حرارت را به کندی منتقل می‌کنند و به همین دلیل نیاز به انرژی برای تنظیم دما را کاهش می‌دهند.
5.سیستم‌های تهویه مطبوع مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر: ترکیب این سیستم‌ها با مصالح سبز به کاهش تا ۵۰ درصدی مصرف انرژی می‌انجامد و به طور مستقیم به افزایش کارایی انرژی کمک می‌کند.
استفاده از مصالح سبز، نه‌تنها به کاهش قابل‌توجهی در هزینه‌های انرژی ساختمان منجر می‌شود، بلکه به محیط زیست کمک کرده و ارزش ساختمان را نیز افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری:
ساخت و ساز پایدار دیگر تنها یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی است که باید در صنعت ساختمان به آن توجه کرد. استفاده از مصالح سبز در پروژه‌های ساخت و ساز نه‌تنها به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک می‌کند بلکه می‌تواند ارزش اقتصادی و کارایی ساختمان‌ها را نیز افزایش دهد. شرکت فپکو (سامان مکانیک فرآیند انرژی پارس) با توجه به اهمیت این موضوع، تلاش می‌کند با اجرای پروژه‌هایی که از مصالح سبز و پایدار استفاده می‌کنند، نقش خود را در ایجاد آینده‌ای پایدار ایفا کند. در نهایت، ساخت و ساز پایدار یک حرکت چندوجهی است که نیاز به همکاری و آگاهی بیشتر بین انبوه‌سازان، دولت‌ها و مصرف‌کنندگان دارد.
